Trường trung học phổ thông đạt chuẩn quốc gia đầu tiên ở Hà Tĩnh
Trường trung học phổ thông đạt chuẩn quốc gia đầu tiên ở Hà Tĩnh
ND- Trường THPT Nguyễn Văn Trỗi (huyện Lộc Hà) là trường duy nhất đóng tại vùng nông thôn nghèo nhưng là trường đầu tiên của tỉnh Hà Tĩnh đạt chuẩn quốc gia. Trường cũng là đơn vị lá cờ đầu phong trào giáo dục, là một trong bảy trường tiên tiến xuất sắc cấp tỉnh năm học 2006-2007.
Giờ học thực hành môn hóa học của
học sinh Trường THPT Nguyễn Văn Trỗi
Hà Tĩnh là địa phương có tỷ lệ số trường đạt chuẩn quốc gia cả ba cấp học cao nhất ở các tỉnh bắc miền trung. Riêng khối trung học phổ thông (THPT) đến năm học 2005 - 2006, tỉnh có bảy trường đạt chuẩn quốc gia. Ðáng chú ý, trong số này, sáu trường đặt tại thị xã, thị trấn, những nơi có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển. Riêng trường THPT Nguyễn Văn Trỗi (huyện Lộc Hà) là trường duy nhất đóng tại vùng nông thôn nghèo nhưng là trường đầu tiên đạt chuẩn. Trường cũng là đơn vị lá cờ đầu phong trào giáo dục, là một trong bảy trường tiên tiến xuất sắc cấp tỉnh năm học 2006-2007. Vậy cách làm ở đây là gì ?
Xây dựng trường chuẩn quốc gia, Trường THPT Nguyễn Văn Trỗi đứng trước hàng loạt khó khăn. Ở một vùng nông thôn có tỷ lệ hộ nghèo tới gần 44%, trường lại trải qua nhiều lần sơ tán, di chuyển từ trong và sau chiến tranh chống Mỹ, cơ sở trường lớp quá thiếu thốn. Ðã có giai đoạn đầu thập kỷ 1990 trường chỉ có 11 lớp, trong đó lớp 10 đầu cấp chỉ được đúng một lớp chưa đầy 30 học sinh, hàng loạt giáo viên chuyển xuống dạy trung học cơ sở, nhà trường tưởng không đứng vững...
Là vùng đất hiếu học, thầy giỏi trò giỏi ở đây không thiếu, nhân dân có truyền thống tôn sư trọng đạo, lãnh đạo địa phương quan tâm giáo dục. Tuy nhiên, để xây dựng trường chuẩn quốc gia, bấy nhiêu điều kiện đó chưa đủ. Phải bắt đầu từ đâu, từ cái gì?
Giải đáp thắc mắc này của chúng tôi, nhà giáo Trần Thọ Hường, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Trước hết, lãnh đạo các đoàn thể, tổ chức trong trường mời Hội cha mẹ học sinh cùng họp bàn thảo luận và thống nhất nhận thức: quyết tâm xây dựng trường chuẩn, từ việc xác định mục đích, lập kế hoạch và các bước thực hiện. Xác định trong lãnh đạo và giáo viên cũng như các bậc cha mẹ học sinh: mục đích xây dựng trường chuẩn quốc gia là để nâng cao chất lượng giáo dục, gắn liền với quyền lợi thiết thực của học sinh và làm cho cha mẹ học sinh hiểu được ý nghĩa, tầm quan trọng của công việc này để chung sức đồng lòng.
Nhà trường rà soát và đối chiếu chặt chẽ từng yêu cầu theo tiêu chuẩn của Bộ Giáo dục và Ðào tạo về thực trạng của trường, về tổ chức nhà trường, về cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên, về chất lượng giáo dục, về cơ sở vật chất - thiết bị và công tác xã hội hóa giáo dục. Sau nhiều năm đạt danh hiệu trường tiên tiến xuất sắc của tỉnh, đối chiếu với các tiêu chuẩn trường đã đáp ứng hơn 70%, chỉ cần chuẩn hóa, bổ sung hoàn thiện thêm.
Khó khăn lớn nhất là điều kiện cơ sở vật chất - thiết bị phục vụ dạy và học. Trường chọn đây làm khâu đột phá. Trong điều kiện kinh phí có hạn, phải dựa vào sức dân, nhà trường đưa Ban thường vụ Hội cha mẹ học sinh vào Ban xây dựng cơ sở vật chất. Chính Hội đã xác định rõ vai trò, trách nhiệm của mình là nhịp cầu nối giữa nhà trường, gia đình và xã hội.
Với tinh thần xã hội hóa giáo dục, phương châm Nhà nước và nhân dân cùng làm, Hội huy động hàng chục nghìn ngày công, đóng góp hàng trăm triệu đồng xây dựng nhà học, phòng thí nghiệm, nhà thư viện, máy lọc nước, lát gạch sân trường, v.v... góp phần tạo dựng cơ sở vật chất khang trang, bề thế, cảnh quan sư phạm đẹp, hấp dẫn, bảo đảm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
Thứ hai, tập trung tìm các giải pháp thiết thực nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên. Thành công của cả trường hay của từng tổ chuyên môn được xác định trước hết ở chất lượng đội ngũ giáo viên. Ban Giám hiệu tạo mọi điều kiện thuận lợi cho giáo viên học tập, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, với yêu cầu: trong quá trình dạy học, giáo viên cần sử dụng những tri thức cùng phong cách mẫu mực của mình tác động lên tình cảm và trí tuệ của học sinh, giúp các em lĩnh hội tri thức, hình thành và hoàn thiện nhân cách. Những sáng kiến kinh nghiệm tốt của giáo viên đều được lưu trữ trong thư viện, phổ biến nhân rộng trong toàn trường. Giáo viên của trường có hàng trăm sáng kiến đạt bậc 4/4 cấp tỉnh, xếp thứ hạng cao. Nhiều giáo viên vượt khó, tiếp bước con đường học vấn, nâng cao trình độ, nhất là nhiều người đã đạt trình độ thạc sĩ.
Thứ ba, không ngừng đổi mới phương pháp dạy học của thầy, cách học của trò. Xây dựng trường chuẩn quốc gia là xây dựng một hệ thống giải pháp đồng bộ, một hệ thống phương pháp giáo dục nhằm đạt chất lượng giáo dục cao.
Trường tổ chức cho cán bộ lãnh đạo đi tham quan một số trường trung học phổ thông đạt chuẩn quốc gia như trường thị xã Cửa Lò (Nghệ An), trường Hùng Vương (Phú Thọ), trường Vĩnh Linh (Quảng Trị)... Từ đó tìm ra những điểm tương đồng và những ưu thế riêng của mình để phát huy.
Nhà trường thực hiện đầy đủ và nghiêm túc quy chế chuyên môn, tăng cường dự giờ, thăm lớp, thanh tra xếp loại giáo viên, kiểm tra đột xuất, thường xuyên hồ sơ, giáo án, sổ điểm, sổ đầu bài. Trong đổi mới phương pháp dạy học, chú trọng đổi mới cách kiểm tra đánh giá học sinh, chống bệnh thành tích. Thầy giáo, cô giáo rèn luyện phong cách mẫu mực trong giảng dạy, thể hiện trong lời nói, chữ viết, cách trình bày bảng, v.v. ở một trường học nghèo, lại xa các trung tâm văn hóa, điều trăn trở nhất của đội ngũ giáo viên nơi đây là làm sao phát huy được tính sáng tạo, tích cực chủ động, độc lập suy nghĩ của học sinh, hình thành phong cách tự học, tự nghiên cứu, tự tìm tòi sáng tạo trong từng bài học, môn học, lôi cuốn các em yêu thích và say mê học hỏi; chấm dứt cách dạy thầy đọc, trò chép và bảo đảm các giờ dạy thực hành thí nghiệm có hiệu quả thiết thực.
Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng đội ngũ, cơ sở vật chất - thiết bị dạy học, khả năng tiếp thụ của học sinh, Ban giám hiệu xây dựng chương trình, kế hoạch chỉ đạo việc đổi mới phương pháp dạy học vào kế hoạch năm học của trường và tổ chuyên môn.
Ban giám hiệu, các tổ trưởng, nhóm trưởng chuyên môn cùng giáo viên giỏi, thanh tra chuyên môn bàn bạc và định hướng thống nhất thiết kế bài học (bài học lý thuyết, bài học có thực hành, tiết học chữa bài tập...). Về chuẩn đánh giá các tiết dạy theo tinh thần đổi mới, quy trình đánh giá... trường tổ chức cho các giáo viên dạy giỏi dạy thí điểm, dự giờ rút kinh nghiệm, sau đó tổ chức thao giảng liên hoàn hai hoặc ba giáo viên cùng dạy một bài để rút kinh nghiệm. Từ những giờ thí điểm, sau đó chỉ đạo mở rộng dạy đại trà ở tất cả giáo viên và tất cả các môn học, tạo không khí thi đua sôi nổi, hào hứng trong giáo viên và học sinh.
Ban giám hiệu và thanh tra chuyên môn thường xuyên dự giờ giáo viên để kiểm tra và kịp thời điều chỉnh những sai lệch. Ðối với học sinh cũng được tuyên truyền về đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng tích cực, chủ động, sáng tạo, thông qua buổi chào cờ đầu tuần, qua các hội nghị học tập, câu lạc bộ môn học.
Trong không khí hào hứng sôi nổi thi đua lập thành tích xuất sắc kỷ niệm lần thứ 40 Ngày thành lập trường, nhà giáo Trần Thọ Hường tâm sự: Xây dựng trường chuẩn quốc gia đã khó, duy trì chất lượng thực chất của nó còn khó hơn. Năm học này, trường có 42 lớp với gần 2.000 học sinh và hơn 100 giáo viên, cán bộ quản lý (trong đó 100% có trình độ đạt chuẩn, nhiều giáo viên có trình độ thạc sĩ). Nhà trường phấn đấu 80% số giáo viên có chuyên môn đạt khá giỏi, không có yếu kém, học sinh giỏi cấp tỉnh, học sinh thi đỗ đại học, cao đẳng thuộc tốp đầu 10 trường trung học phổ thông của tỉnh, bảo đảm chất lượng giáo dục toàn diện, tiếp tục được coi là mục tiêu sống còn của nhà trường, trên cơ sở đó góp phần nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho địa phương nói riêng và cả nước nói chung.
Phan Huy Hiền và Trần Bá Dung
--------------------------------------------------------------------------------